تاریخچه پیدایش سازهای الکترونیک

شیوه آهنگسازی برای همیشه تغییر کرده است . سازهای موسیقی الکترونیک ، از چنان کارآیی و تنوعی برخوردار شده اند که تقریباً هیچ فرهنگ و ملیتی را در زمینه موسیقی ، بی بهره نگذاشته اند.

کیفیت و حتی کمیت موسیقی ، در نتیجه ایجاد پدیده ای به نام موسیقی الکترونیک ، دچار دگرگونیهای عظیمی شده اند.

برای پی بردن به علل پیدایش این موسیقی ، بهتر است مروری مختصر بر تاریخچه این موسیقی بیندازیم .

دهه های ۶۰ و ۷۰، سالهای خلق انفجارمانند سازهای الکترونیک است . غیر از استفاده فراوان از گیتارهای برقی و کی بوردهای جدیدی چون ارگها و پیانوهای برقی ، انواع جدیدی از رسانه های موسیقایی الکترونیکی در آلبومها و کنسرتهای موسیقی شنیده شدند که سینتی سایزرهای الکترونیکی نامیده می شوند. این ماشینهای هیولامانند بدقیافه ، بر اساس الکترونیک آنالوگ ساده ساخته شده بودند و برای تولید و کنترل صداها، متکی به تغییر ولتاژهای الکترونیکی بودند، به این ترتیب که ولتاژهای بالاتر، نتهای بالاتر را می ساختند و ولتاژهای پایین تر، نتهای پایین تر را. بسیاری از شرکتهای کوچک ، براساس کنترل ولتاژ، (CV) سازهایی را ساختند. کابلهای الکترونیکی کوتاهی ، ولتاژهای اطراف این سازها را به نحوی کنترل می کردند که صدای مورد نظر تولید می شد.

برای موسیقیدانهایی که می خواستند با یک کی بورد ارگ مانند استاندارد بنوازند، کی بوردهای ویژه (CV) ساخته شدند تا بقیه سازها را هم تحت کنترل داشته باشند. این سینتی سایزرهای اولیه مونوفونیک بودند، یعنی در هر لحظه ، فقط یک نت را می نواختند.

برای اینکه خطوط موسیقایی بیشتری در اختیار نوازنده قرار گیرد، او ناچار بود سینتی سایزرهای بیشتری بخرد یا بخشهایی را روی نوار ضبط کند.

جمع و جور کردن این سازها و استفاده و نگهداری از آنها دشوار بود، ولی امکاناتی را در اختیار نوازنده و آهنگساز قرار می داد که به هیچ شکل دیگری ممکن نبود. صداهایی که توسط این سازها ایجاد می شدند، جدید و با طراوت بودند.

تا مدتها، سینتی سایزرهای مونوفونیک (تک نُتی ) موگ ۱و ARP مورد استفاده قرار می گرفتند. گروههایی چون ELP و جنسیس ۲ با این سازها می نواختند. در اواسط سالهای هفتاد، کمپانی ابرهایم۳ اولین سینتی سایزر پلی فونیک خود را که در یک لحظه می توانست چند نت را بنوازد، به بازار عرضه کرد. در مقایسه با سینتی سایزرهایی که بعدها ساخته شدند، نواختن آن ساده بود و نوازنده می توانست با آن در یک لحظه چهار نت را بنوازد. دکمه ها و سوئیچهای آن ساده بودند و می شد با سرعت ، صداهای غنی و عجیبی را با این ساز تولید کرد. این ساز قابل حمل و اجرای برنامه با آن ، بسیار ساده تر از سازهای قبلی بود.

کمی بعد، سازهای پلی فونیک خوش صدایی چون یاماها۴، موگ ، رولند۵، ARP تولید شدند و سایر شرکتها، مدلهای جدیدی از سازهای الکترونیکی را عرضه کردند که همگی می توانستند چندین نت را هم زمان بنوازند. سازی که چند سال قبل ، گران قیمت و غیر قابل حمل بود، به زودی تبدیل به وسیله ای شد که گروههای بی شماری از موسیقی دانها، به راحتی از آن استفاده می کردند.

پس از اختراع سینتی سایزر پلی فونی ، پیشرفت مهم بعدی در تکنولوژی سینتی سایزرهای اولیه روی داد و آن هم به کارگیری حافظه برنامه ریزی برای این سازها بود.

همه سینتی سایزرهای پلی فونیک ، یک کامپیوترهای کوچک دارند و با فشرده شدن هر کلید کی بورد، آن نتها به ارتعاش سنج خاصی منتقل می شوند. ارتعاش سنجها مدارهای الکترونیکی خاصی هستند که در یک سینتی سایزر، صداهای خاصی را ایجاد می کنند. این کامپیوترهای کوچک ، همچنین به ذخیره سازی و بازخوانی صداهایی که توسط نوازنده در حافظه داخل سینتی سایزر ایجاد شده اند، کمک می کنند. اختراع حافظه قابل برنامه ریزی ، دنیای بسیار گسترده و شگفت آوری را فرا راه اجرای موسیقی قرار داد.

قبل از اختراع حافظه قابل برنامه ریزی ، علت اینکه افرادی چون کیت امرسون۶ و ریک ویک من۷، کی بوردهای غول پیکری را روی صحنه قرار می دادند، این بود که هر یک از سازهای آنها فقط می توانست یک صدای خاص را تولید کند.

آنها ساعتها قبل از اجرا، باید وقت صرف می کردند تا صدای سازهای مختلف را با هم تنظیم کنند. هنگامی که حافظه اختراع شد، به هر سینتی سایزری این امکان را داد تا در اجرای زنده یا ضبط نوار، صداهای مختلفی را فقط با فشار دادن یک دکمه تولید کند. اضافه کردن حافظه به سینتی سایزرها، آنها را دهها بار قابل استفاده تر کرد.

ولی بسیاری از سینتی سایزرهای اولیه ، مثل اتومبیلهای اولیه ، شخصیتهای خاص خودشان را داشتند. از بعضیها صدای سازهای مسی و از بقیه صدای سازهای زهی ، صداهای طبیعی ، صدای پرندگان رنگارنگ استوایی ، صدای خنده و امثال آنها به گوش می رسید.

تنها کاری که باید انجام می شد، این بود که بهترین صداهای هر ساز، با یکدیگر ترکیب و تبدیل به ریتمهای موسیقایی مفید و منحصر به فردی شوند.

تکنیکی که بعضی از نوازندگان اولیه سینتی سایزرها برای تولید صداهای جدید به کار گرفتند، نواختن یک قسمت از موسیقی ، روی دو کی بورد، به طور همزمان بود، یعنی نوازنده با هر یک از دو دستش ، ساز جداگانه ای را می نواخت .

به این ترتیب ، هر نوازنده کی بورد می توانست از هر سازی بهترین استفاده را ببرد، مثلا از سینتی سایزر زهی صدای زهی و از سینتی سایزر مسی صدای مسی را بگیرد و امثال آن .

موسیقیدانهای راک از جمله کیت امرسون ، به خاطر اینکه می توانستند در یک لحظه ، کی بوردهای مختلفی را که در مقابل آنها قرار می گرفت به بهترین وجه بنوازند، از شهرت بسیاری برخوردار شدند.

جوزاوین فول۸ از گروه جاز ودِر ِ ری پورت ۹ در سالهای هفتاد، به خاطر تکنیک منحصر به فردی که در نواختن هم زمان دو کی بورد به کار می برد، مشهور شد. او در میان یک جفت سینتی سایزر ARP ۲۶۰۰ می ایستاد و با یک دست نتهای بالا و با دست دیگر نتهای پایین را می نواخت .

در سال ۱۹۷۹، قدم بلند بعدی برداشته شد و کی بوردهای جدیدی اختراع شدند که مجهز به کامپیوترهای پیچیده ای بودند که در پشت ساز قرار داشتند. این سازها را کمپانی ابرهایم ساخته بود. کمپانیهای رودز ۱۰ و رولند توانستند برای نخستین بار سازهای خود را به سینتی سایزرهایی از همان مدل متصل کنند. برای مثال سینتی سایزر OBX ابرهایم را می شد به OBX دیگری وصل کرد. هنگامی که نوازنده ، روی یک کی بورد می نواخت ، سینتی سایزرهای دیگر هم نواخته می شدند. این اختراع ، پیشرفت بزرگی بود، زیرا که نوازنده می توانست فقط یک ساز را بنوازد، ولی در یک لحظه چند صدا روی یکدیگر قرار می گرفتند. اما هنوز هم مسئله عمده ، یعنی وصل کردن سازهای گوناگون برای به دست آوردن یک صدای واحد، میسر نشده بود.

یکی از افرادی که به این موضوع اهمیت فراوانی می داد، موسیقیدان جاز، هربی هنکوک ۱۱بود. او که سخت شیفته تکنولوژی سینتی سایزرها شده بود، سرمایه اندک خود را صرف خرید چند ساز الکترونیکی کرد تا بتواند آنها را به یکدیگر وصل کند و صدای دلخواه خود را از آنها بیرون بکشد. برای نخستین بار سازهای گوناگون از گروههای مختلف از طریق اتصال دیجیتالی ، با هم ادغام شدند.

موسیقیدانهای راک و جاز، هر روز بیش از پیش به سازندگان این نوع سازها مراجعه می کردند تا ساز خود را به نوعی به آنها بیفزایند. به علاوه ، اولین سکوئنسرهای دیجیتالی هم به تدریج اختراع شدند. نخستین سکوئنسرها۱۲را کمپانیهای رولند و ابرهایم ساختند. با کمک سکوئنسرها، در کنار سینتی سایزرها، تقریباً تولید هر صدایی ممکن بود.

در اوایل سالهای هشتاد، تحول حیرت آوری در موسیقی الکترونیک به وجود آمد. سینتی سایزرها که تا آن روز منحصراً در اختیار موسیقیدانها قرار داشتند، به تولید انبوه رسیدند و در اختیار همه قرار گرفتند و کمپانیهای آمریکایی ، اروپایی و به خصوص ژاپنی ، بازار تولید سینتی سایزرها را در اختیار گرفتند.

    ۱. Moog

    ۲. Genesis

    ۳. Oberheim

    ۴. Yamaha

    ۵. Roland

    ۶. Keith Emerson

    ۷. Rick Wakeman

    ۸. Joe Zawinful

    ۹. Weather Report

    ۱۰. Rhodes

    ۱۱. Herbie Hancock

    ۱۲. Sequencer